Gloria Nansubuga wasn’t even meant to go to the Chess Olympiad. Her coach has been keeping her out of competition, so that she could focus on preparing for her university entry exams. But when a national team player dropped out, she tried for it, at the last minute. The 17-year old, not only made the team, but also went on to win two titles at the Olympiad in Georgia, last October. It was the most impressive performance by any Ugandan player at the Olympiad, ever.
Gloria Nansubuga wasn thậm chí còn không có ý định tham gia Thế vận hội cờ vua. Huấn luyện viên của cô đã giữ cô xa khỏi cuộc thi, để cô có thể tập trung vào việc chuẩn bị cho kỳ thi tuyển sinh đại học của mình. Nhưng khi một vận động viên của đội tuyển quốc gia bỏ cuộc, cô ấy đã thử, vào phút cuối. Cô gái 17 tuổi, không chỉ được chọn vào đội tuyển, mà còn tiếp tục giành được hai danh hiệu tại Olympic ở Georgia, Mỹ vào tháng 10 năm ngoái. Đó là màn trình diễn ấn tượng nhất bởi bất kỳ vận động viên người Uganda nào tại Olympiad, từ trước đến nay.
“In my last game, I needed a draw. We were playing South Africa. My opponent was an International Master. I was in fear. I didn’t believe I could get a draw against an International Master,” Nansubuga who had no title, prior to the tournament, recalls. Together with Phiona Mutesi, Uganda’s best known chess player, Nansubuga spent the night reviewing all the games her opponent had ever played. By morning, she had figured out what her own responses to the moves would be.
Trong ván cuối cùng, tôi cần một trận hòa. Chúng tôi đã đấu với Nam Phi. Đối thủ của tôi là một kiện tướng quốc tế. Tôi đã rất sợ hãi. Tôi đã không tin rằng tôi có thể có được một trận hòa với một kiện tướng quốc tế, Nububuga, người mà trướcgiải đấu chưa từng có một danh hiệu nào, nhớ lại. Cùng với Phiona Mutesi, người vận động viên cờ vua nổi tiếng nhất ở Uganda, Nansubuga đã dành cả đêm để xem lại tất cả các trận mà đối thủ của cô đã từng chơi. Đến sáng, cô đã tìm ra những nước đi của mình.
Nansubuga, who had earlier in the same tournament become a Woman Candidate Master, now became a Woman FIDE Master. Chess has four title ranks: Candidate Master, FIDE Master, International Master, and Grand Master, in that order. Titles given in the women’s competition are prefixed with a gender marker: Woman. Nansubuga’s title is one above Mutesi’s, although the latter is better known, thanks to the 2016 Disney movie Queen of Katwe. Robert Katende who is played by David Oyelowo in the movie, coaches both players.
Nansubuga, người đã trước đó đã thành một dự bị kiện tướng nữ trong cùng giải đấu, giờ trở thành Kiện tướng FIDE nữ. Cờ vua có bốn cấp bậc danh hiệu:Dự bị kiện tướng, Kiện tướng FIDE, Kiện tướng quốc tế và Đại kiện tướng quốc tế, theo thứ tự từ thấp đến cao. Các danh hiệu được trao trong các giải đấu cho nữ có thêm từ: Nữ. Danh hiệu của Nansubuga cao hơn một bậc so với Mutesi, mặc dù Mutesi được biết đến nhiều hơn, nhờ vào bộ phim Queen of Katwe năm 2016 của Disney. Nhân vật Robert Katende, do David Oyelowo thủ vai trong bộ phim, huấn luyện cho cả hai người chơi.
(L to R) Robert Katende and Phiona Mutesi, who are portrayed in “Queen of Katwe” pose along with director Mira Nair, actor Madina Nalwanga, Lupita Nyong’o, David Oyelowo and actor Martin Kabanza during its Los Angeles premiere in Hollywood in 2016. – (Từ trái qua phải) Robert Katende và Phiona Mutesi, người được phác họa trong phim Nữ hoàng Katwe, tạo dáng cùng với đạo diễn Mira Nair, diễn viên Madina Nalwanga, Lupita Nyong Notto, David Oyelowo và nam diễn viên Martin Kabanza trong buổi ra mắt phim tại Los Angeles năm 2016.
Queen of Katwe tells Mutesi’s journey from destitution in Katwe, one of Kampala’s biggest slums, to titled chess player (Candidate Master). Nansubuga’s journey is identical. In fact in the movie, she is the little girl who shows Mutesi her very first winning chess moves. Nansubuga started going to Katende’s chess shelter, at the age of four.
Bộ phim Nữ hoàng Katwe kể về hành trình của Mutesi từ cảnh bần hàn ở Katwe, một trong những khu ổ chuột lớn nhất của Kampala (thủ đô Uganda), trở thành một kỳ thủ có danh hiệu (Dự bị kiện tướng). Hành trình của Nansubuga cũng giống hệt như vậy. Thực tế trong phim, cô là cô bé đã chỉ cho Mutesi những nước cờ đầu tiên. Nansubuga bắt đầu đến trường cờ vua Katende, lúc mới bốn tuổi.
Perhaps most inspiring about these young players’ story, is that in the long run they won’t be outliers. “I expect to get a grand master,” Katende says. An engineer by training, he has instead spent all his working life using sports for social work in Kampala’s slums. “I started with soccer but in slums, the space is very limited. We didn’t even engage any girls with soccer. When I started chess, all the kids who could not play soccer showed up.”
Có lẽ điều truyền cảm hứng nhất về câu chuyện của những kỳ thủ trẻ tuổi này là ở chỗ về lâu dài, họ sẽ không trở thành những kẻ ngoài lề. “Tôi mong đợi trở thành một Đại kiện tướng,” ông Katende nói. Là một kỹ sư được đào tạo chính quy, nhưng thay vào đó ông đã dành cả cuộc đời dùng thể thao để làm công việc xã hội ở khu ổ chuột ở Kampala. “Tôi bắt đầu với bóng đá nhưng ở các khu ổ chuột, không gian rất hạn chế. Chúng tôi thậm chí đã không thể thu hút bất kỳ bé gái nào chơi bóng đá. Khi tôi bắt đầu với cờ vua, tất cả những đứa trẻ không thể chơi bóng đá đều tham gia.”
What he learnt, when he started teaching children the game, is that “chess is a metaphor for life,” especially for people living in poverty. Whether you are talking about chess or life in the slum, “it is one complex puzzle. You plan for this, it changes suddenly,” Katende says. Used to quick problem solving in their own lives, slum children, it turns out, are excellent at playing chess.
Những gì ông học được, khi bắt đầu dạy trẻ em chơi cờ, đó là cờ vua là một phép ẩn dụ cho cuộc sống, đặc biệt là đối với những người sống trong nghèo khổ. Cho dù bạn đang nói về cờ vua hay cuộc sống trong khu ổ chuột, thì đây là một câu đố phức tạp. Bạn lên kế hoạch cho nó, rồi nó thay đổi đột ngột,” Drake Katende nói. Vốn đã quen với việc nhanh chóng giải quyết các vấn đề trong cuộc sống của chính mình, những đứa trẻ ở khu ổ chuột, hóa ra, rất giỏi chơi cờ.
Twelve years ago, he entered a partnership with a local school, St Mbuga Vocational Institute. It offers his students a 25% discount on tuition, because they help it dominate national chess competitions. He sources the 75% from local and international charities, via his robertkatende.org. This way, he has put more than 50 Katwe children, including Nansubuga, Mutesi and Benjamin Mukunja (Nansubuga’s brother) through school. The latter two are doing their undergraduate studies in the US at Northwestern University with tuition scholarships.
Mười hai năm trước, ông bắt đầu hợp tác với một trường địa phương, Học viện nghề St Mbuga. Trường này cung cấp cho các học viên của ông mức giảm học phí 25%, bởi vì chúng giúp ngôi trường thống trị các cuộc thi cờ vua quốc gia. Ông lấy 75% [còn lại] từ các tổ chức từ thiện trong nước và quốc tế, thông qua trang web robertkatende.org của mình. Bằng cách này, ông ta đã giúp hơn 50 trẻ em Katwe, bao gồm Nansubuga, Mutesi và Benjamin Mukunja (anh trai của Nansubuga) được đi học. Mutesi và Mukunja đang học đại học ở Mỹ với học bổng tại Đại học Northwestern.
Since it’s very difficult to make a living as a professional chess player, Katende is far happier with academic outcomes. Still, even he admits that Chess Olympiad titles are great. “It is a great motivation for the players and it continues to show them that irrespective of where we come from, we can also make it.”
Vì nó rất khó kiếm sống như một vận động viên cờ vua chuyên nghiệp, Katende vui hơn rất nhiều với kết quả học tập [của các học trò]. Tuy nhiên, ngay cả ông cũng thừa nhận rằng các danh hiệu Olympiad cờ vua thật là tuyệt vời. “Đây là một động lực tuyệt vời cho các vận động viên và nó tiếp tục cho họ thấy rằng bất kể chúng ta đến từ đâu, chúng ta đều có thể thành công.”
irrespective of /ˌɪr.ɪˈspek.tɪv/ [C2] (pre): bất kể
ỦNG HỘ READ TO LEAD!
Chào bạn! Có thể bạn chưa biết, Read to Lead là một trang giáo dục phi lợi nhuận với mục đích góp phần phát triển cộng đồng người học tiếng Anh tại Việt Nam. Chúng tôi không yêu cầu người đọc phải trả bất kỳ chi phí nào để sử dụng các sản phẩm của mình để mọi người đều có cơ hội học tập tốt hơn. Tuy nhiên, nếu bạn có thể, chúng tôi mong nhận được sự hỗ trợ tài chính từ bạn để duy trì hoạt động của trang và phát triển các sản phẩm mới.
Bạn có thể ủng hộ chúng tôi qua 1 trong 2 cách dưới đây. – Cách 1: Chuyển tiền qua tài khoản Momo. Số điện thoại 0947.886.865 (Chủ tài khoản: Nguyễn Tiến Trung) Nội dung chuyển tiền: Ủng hộ Read to Lead hoặc – Cách 2: Chuyển tiền qua tài khoản ngân hàng. Ngân hàng VIB chi nhánh Hải Phòng Số tài khoản: 012704060048394 (Chủ tài khoản: Nguyễn Tiến Trung)
Nội dung chuyển tiền: Ủng hộ Read to Lead
(L to R) Robert Katende and Phiona Mutesi, who are portrayed in “Queen of Katwe” pose along with director Mira Nair, actor Madina Nalwanga, Lupita Nyong’o, David Oyelowo and actor Martin Kabanza during its Los Angeles premiere in Hollywood in 2016. – (Từ trái qua phải) Robert Katende và Phiona Mutesi, người được phác họa trong phim Nữ hoàng Katwe, tạo dáng cùng với đạo diễn Mira Nair, diễn viên Madina Nalwanga, Lupita Nyong Notto, David Oyelowo và nam diễn viên Martin Kabanza trong buổi ra mắt phim tại Los Angeles năm 2016.
